Geschiedenis van het 19de eeuwse hospitaal op de site Oud Sint-jan

Al vanaf 1847 kampte het oude hospitaal met plaatsgebrek en zocht men naar nieuwe locaties en nieuwe gebouwen. Na vele voorstellen besloot men uiteindelijk de nieuwe gebouwen op te richten ten Westen van de middeleeuwse gebouwen (met de bedoeling later de middeleeuwse gebouwen te slopen, wat gelukkig nooit is gebeurd.). Daarvoor moesten de brouwerij, het kerkhof en de strokapel uit 1450 verdwijnen. Van het kerkhof werden de kruisweg uit 1792 en de kalvarie bewaard en overgebracht naar de NO hoek alsook witmarmeren grafplaten uit 1762.

Voor het gebouw ging men niet over een dag ijs: het duurde tot 1856 voor met de bouw begonnen werd. De architect van de Commissie van de Burgelijke Godshuizen (de voorloper van de C.O.O en later het O.C.M.W) P. Buyck stelde niet minder dan 8 plannen op in de loop van die periode. De definitieve plannen werden door arch. I. Alleweireldt uitgewerkt.
Als voorbeeld werd oorspronkelijk het toenmalig Sint Janshospitaal van Brussel genomen; arch. Alleweireldt liet zich ook inspireren door het in 1846 gebouwde hospitaal Lariboisière in Parijs.
Het concept lag in de lijn van het ideale hospitaalconcept zoals beschreven door J. Durand een specialist ter zake in die tijd uit Frankrijk. Alleweireldt’s concept is een hospitaal van het “paviljoentype”. Er zijn acht paviloenen die uitmonden in een corridor die om een binnentuin loopt.
(zie grondplan in bijlage 2). (bijlage i)

(Klik op de gekleurde letter om een foto te zien, De foto verdwijnt als je cursor de "bijlage" verlaat.
Scroll de tekst verder als je de foto niet meer helemaal ziet.)

Als in 1856 begonnen wordt met de bouw, duurden de werken nog tot 1864, vooraleer alles voltooid was. Arch. Alleweireldt bouwde in 1863 het koetshuis en de paardenstallen, langs de Zonnekemeers, in dezelfde stijl als het hospitaal. Zie foto van de tekening van de oorspronkelijke voorgevel die inmiddels overbouwd is.  (zie ook bijlage j en k)

Een deel van de site van Oud Sint-Jan werd in 1942 beschermd. Dit deel omvat het middeleeuwse hospitaal , de oude kloostergebouwen , het 19de eeuwse hospitaal en koetshuis, en enkele bijgebouwen van latere datum, het huidige hotel Bonobo, de kruisweg en kalvarie en grosso modo de open ruimte  waarop zich nu de parking bevindt. (zie kadastraal plan 1942 in bijlage 2).

In1970 werd de vervallen gevel van het koetshuis vervangen door een eenvoudige gevel.

In 1976 verhuisde het Sint-Janshospitaal naar nieuwe gebouwen in Sint-Pieters. Het OCMW verkocht de site aan de stad Brugge in 1973. De verkoopakte bevat belangrijke paragrafen in verband met de bestemming van de site: zie volgend hoofdstuk: Verloop van de aktie

In 1989 werden de 19de eeuwse gebouwen (hospitaal en koetshuis), bijgebouwen en een deel van de open ruimte (grosso modo waar nu de parking ligt van het Congrescentrum zonder de toegangswegen)van de site in erfpacht gegeven aan de nv Kunstcentrum  (zie kadasterplan in bijlage 1 doorlopende lijn met nr 10 linksbovenaan )  Later in 1992 werd ook de viaduct over de Zonnekemeers mee in erfpacht gegeven met ondermeer als argument dat de viaduct dan beter onderhouden zal worden.

De erfpachtakte bevat belangrijke paragrafen in verband met de bestemming van de site:
Zie daarvoor de rubriek erfgoedacties of klik hier om direct op de pagina te komen

De nv Kunstcentrum kreeg de erfpacht voor 66 jaar, verlengbaar met 33 jaar. nv Kunstcentrum betaalt slechts 100.000 BF pacht per jaar ( te indexeren) , maar moet een Kunstcentrum realiseren en mag geen andere bestemming geven. . Bovendien moet de nv Kunstcentrum binnen het jaar een bouwaanvraag indienen om het Kunstcentrum te realiseren. De aanpassingswerken werden geschat op 100 miljoen BF.

Het is interessant te noteren dat er in het 19de eeuwse hospitaal een paviljoen voorbehouden werd door de nv Kunstcentrum waarin  “het gans historisch verleden van Brugge weerspiegeld zou worden” (brief van de nv Kunstcentrum 03.09.1990) Het werd nooit uitgevoerd, niettegenstaande een paviloen een capaciteit heeft van  meer dan 100 plaatsen.

De nv Kunstcentrum vroeg in verschillende stadia de vergunningen aan voor de renovatie:
dossier 90/0112: restauratie van de 19de eeuwse gebouwen tot kunstcentrum, waarbij ontmanteling en aanzuivering naar de oorspronkelijke toestand.
dossier 90/1145: afbraak van de wasserij, aanpassen van het kloosterpand met binnentuinen en aanleggen van een waterinham.
dossier 91/1682: aanpassingen aan het koetsgebouw
dossier 92/2101: afbraak van de talud van de viaduct over de Zonnekemeers.

Op 18.10.91 werd de bouwvergunning voor de aanpassing van de zijgevel van het koetsgebouw kant Reie gegeven.  Er werd ook bepaald dat “gezien het beeldbepalend karakter van het koetshuis de ingreep zo minimaal mogelijk moet zijn”. Het cynische is dat de architect die de aanpassingen ontwierp later die aanpassingen ondermeer zal inroepen om te stellen dat het koetshuis geen waarde meer heeft.

Gezien onze actie, interesseert ons hier vooral de uitspraken van de verschillende diensten in die dossiers in verband met de bescherming, parking en verkeer, het koetsgebouw.
Zie rubriek erfgoedacties, Oud Sint-Jan Actie of klik hier om direct op de pagina te komen.

Maar de nv Kunstcentrum slaagde er niet in rendabel te zijn en breidde haar activiteiten uit buiten de strikte lijnen van het erfpachtcontract.

In 1997 vroeg de nv Kunstcentrum  de toelating om een “Visitor’s Center” te bouwen met een Historiscoop, die de geschiedenis van Brugge zou tonen met speciale filmtechnieken.
Het voorstel werd afgewezen. De vraag omvatte ook woon- en hotelfuncties: dit werd resoluut geweigerd als in tegenspraak met de aankoop- en erfpachtakte.

In 1998 vroeg de nv Kunstcentrum een verlenging van de pachtduur tot 100 jaar en een uitbreiding van de Bestemming voorzien in de erfpacht. Er was ditmaal sprake van een Historama (met panoramische projectie)via een huurovereenkomst. Er werd een ontwerp van de nieuwe erfpachtakte opgemaakt maar het zal duren tot 2005  vooraleer het kwam tot een werkelijke overeenkomst.

De nv Kunstcentrum werd omgevormd naar SEC @ Bruges.(Seminarie Evenementen en Congressen),op 22.04.2003  geregistreerd onder nr 0436.546.223.

Op 10.06.2005 werd er een nieuw erfpachtcontract getekend tussen de stad Brugge en SEC @ Bruges voor  97 jaar na 2005. dus tot 2102. met als bestemming een Kunst-, Historisch- en Toeristisch Centrum.  voor 2479 EUR per jaar (te indexeren)
Zie rubriek Erfgoedacties, Oud Sint-Jan Actie of klik hier om direct op de pagina te komen.

Ondertussen werd SEC @ Bruges overgenomen door bestuurders van de Spaanse groep ASPRO, gespecialiseerd in pretparken ( nam ondermeer ook het Boudewijnpark over in Sint-Michiels.)

Op 15.03.2006 werd een princiepsaanvraag ingediend voor een MOH ( Museum of History) voor het weergeven van een episode uit de geschiedenis van Brugge met 3D filmtechnieken en met onthaal voor toeristen. Er werd ook een parking voorzien voor 500 plaatsen, 6 verdiepingen onder de grond.

Op 26.06.2006 in een brief aan het stadsbestuur ontvouwde de nv SEC @ Bruges haar plannen om op de ganse site van Oud Sint-Jan ( inclusief de gebouwen waar de stadsdiensten zijn, de gebouwen van de verpleegsterschool en de ganse open ruimte) een volwaardig congrescentrum op te richten.

Op 21 november 2007 werd een bouwaanvraag voor het MOH inclusief de ondergrondse parking ingediend.

In oktober 2007 werd het plan een eerste maal publiek gemaakt op een niet transparante wijze via
een hoorzitting over de evaluatie van het mobiliteitsplan 2004 en tweede maal expliciet in het Brugs handelsblad op 23 november 2007. Reeds eind november 2007 nam de gemeenteraad  een princiepsbeslissing omtrent  de ondergrondse parking.

Op 2 januari  2008 werd het openbaar onderzoek voor de bouwaanvraag gestart  en zo startte ook onze actie voor dit aspect van de site Oud Sint-Jan.

In 2009 werd de naam nv SEC @ Bruges veranderd in nv Site Oud Sint-Jan.