Op de volgende kaarten tonen we chronologisch hoe dit gebied evolueerde tot de huidige situatie. Vanwege de aanleg van spoorwegen en later de Koning Albert I-laan heeft dit gebied een zeer sterke evolutie doorgemaakt, die mooi gevolgd kan worden doorheen de tijd.
Deze is niet geheel nauwkeurig maar ze geeft toch een beeld weer. Geheel centraal bovenaan ligt Het Zand (1), en centraal onderaan zien we het Minnewater (2). De Kapucijnenrei (3) loopt van links onder naar rechts boven. De kromme Sint-Juliaansstadsgracht (4) ligt ongeveer in het verlengde van de verbindingsgracht (5) die de Kapucijnenrei met de Reie aan het Begijnhof verbindt. De Sint- Juliaansstadsgracht lijkt links te eindigen in een vijver (6) ten westen van het latere Kapucijnenklooster op het Zand, maar dit is een illusie zoals de kaart van Marcus Gerards hier onder duidelijk aantoont. Bemerk ook helemaal onderaan de 2 poertorens (7).
Deze kaart is enkele jaren voor de kaart van Marcus Gerards getekend. We zien al 3 delen van de bleekweiden ten zuiden van het Zand zich vormen. Er is 1 molen (1) aanwezig in het gedeelte dat eigendom is van Sint-Jan, rechts onderaan, de Wijngaardmolen, nog vóór 1560 opgericht. De Eilandstraat (2) daarboven loopt door over het Kapucijnenreitje naar de Begijnenvest. Op het Eiland staat een gebouw (3) dat vermoedelijk de blekerij is waarvan sprake is in 1580 volgens de huizenbeschrijving van die tijd. De Raamstraat ((4), nu Gloriebusstraat) draait nog af naar het Zand. Er is nog een straatje (5) dat verbinding maakt tussen het Zand en de raamweide van Sin-Jan tussen enkele gebouwen aan de rand van het Zand. Er is nog geen sprake van het Kapucijnenklooster. Het Sint-Juliaansgasthuis (6) bevindt zich onder links met kapel. De Sint-Juliaansgracht wordt op deze kaart niet weergegeven.
Het noorden ligt hier naar links. Het Zand (1) staat links beneden weergegeven. Gerards heeft wel wat moeilijkheden met zijn perspectief. De Sint-Juliaansstadsgracht (2) loopt recht naar beneden en is haaks getekend op het Kapucijnenreitje (3) en haaks draaiend naar de Raamstraat (4) (Gloriebusstraat). De Eilandstraat (5) loopt door over het Kapucijnenreitje naar de Begijnenvest. Ook de Wijngaardmolen (6) is getekend, evenals het Sint-Juliaansgasthuis (7).
Een grote sprong in de tijd. De Molen "de Sapeur" (1) is duidelijk aanwezig. Frans Wybo kreeg de vergunning van de stad om op het vrijgekomen bastion (het Sint-Juliaansbolwerk genoemd) een molen te bouwen, tegen de zin van het Juliaansgasthuis. Er werd een pachtovereenkomst getekend voor 50 jaar. De Sapeurmolen werd in 1807 gebouwd maar in 1857 werd de erfpacht niet verlengd. Er was onenigheid met de toenmalige eigenaar Van Caillie tot tenslotte de stad besliste om de molen te onteigenen. Ze werd in 1864 afgebroken.
Ook de Wijngaardmolen (2) die zeer dicht tegen de toekomstige spoorwegbedding gelegen was moest eraan geloven. In 1866 besloot de spoorwegmaatschappij de spoorweg te verbreden voor het oprichten van het goederenstation (1867) en de erfgenamen van de eigenaar Louis Delescluze-Van Troostenberghe moesten de molen en grond verkopen aan de stad. Nog in 1866 werd de molen afgebroken.
De Kapucijnen hadden zich in 1618 gevestigd in het noordelijk gedeelte van de bleekweide van Sint-Jan. Het Kapucijnenklooster (3) is op deze kaart nog aanwezig. De blekerijen zijn ook nog alle aanwezig. De Eilandstraat (4) loopt op deze kaart niet meer door tot aan de Begijnenvest. De Benedictinessen van Sint-Godelieve (5) hadden zich ondertussen gevestigd in het huis "Fontaineken" in 1623.
De Kapucijnenkerk (3), gezien vanaf 't Putje, rond 1850.
Op de voorgrond het brugje over het Kapucijnenreitje.
De meeste blekershuizen zijn nu aanwezig, maar die langs de Westmeers (1) zijn niet getekend. De blekerij langs de kromme Sint-Juliaansgracht (2) is nu ook aangeduid, maar we kunnen niet achterhalen wie de bleker was. Het noordelijke deel van het Sint-Jansgebied is duidelijk als een raamland (3) getekend. De Raamstraat ((4) Gloribusstraat) loopt nu door tot de Kapucijnenrei om er dan langs te lopen naar het Zuiden toe. De Sapeurmolen (5) is ook nog aanwezig.
Vorige pagina --- Volgende pagina
Klik hier voor de overige pagina's:
