Aan het Achiel Van Ackerplein en de Ezelstraat staat een groot voormalig kloostercomplex dat tot 1783 door de Theresianengemeenschap werd gebruikt, en van dan tot 1804 door de Apostolinnen. Daarna werd het klooster herbestemd als militair hospitaal en werd het in 1850 verbouwd tot een infanteriekazerne. Zo bleef het in gebruik tot 1967, waarna het werd afgestaan aan het Fonds voor Openbare Schoolgebouwen, departement Openbare Werken. Na meer dan 40 jaar leeg te hebben gestaan is sinds 2021 gestart met renovatie tot een wooncomplex. De voormalige kloosterkerk gebouwd in 1681-1684 en gerenoveeerd in 1983-1985 tot orgelzaal maakt geen deel uit van de renovatie en herbestemming van het klooster.
Om het belang van de erfgoedwaarde van dit kloostergebouw aan te tonen is het nuttig om de geschiedenis van deze site en haar bewoners even te doorlopen.
De orde van de Karmelietessen werd gesticht in Palestina op de Carmelberg. In 1244 kwamen de zusters naar Frankrijk. Op het einde van de 15de eeuw kwamen de eerste zusters naar Brugge en vestigden zich in 1488 aan de westzijde van de Vlamingdam. Ze overleefden de troebelen van de godsdienstoorlogen in de 16de eeuw, maar het convent werd in 1783 onder de Oostenrijkse keizer Jozef II afgeschaft als zijnde onnuttig. De kloostergemeenschap werd daardoor ontbonden. Dit waren de Geschoeide Karmelietessen.
In 1535 trad Theresia van Avila in Spanje toe tot de orde van de Karmelietessen. In 1560 zette ze zich in voor een strengere kloosterregel en stichtte de orde van de Ongeschoeide Karmelietessen. Die strengere orde brak vanuit Spanje verder door in Frankrijk en de rest van Europa. In het begin van de 17de eeuw onder de hertogen Albrecht en Isabella drong de nieuwe orde door in de Nederlanden. Rond 1626 kwamen ze aan in Brugge onder de benaming Ongeschoeide Karmelietessen of Theresianen. De Theresianen betrokken in het begin o.a. enkele herenhuizen en in 1633 kochten zij het "Hof van Fienne" in de Naaldenstraat, dat nu het "Hof Bladelin" genoemd wordt. Zij verbleven er tot 1668 en verkochten het een jaar later aan Pierre Southieu.
De plaats waar de Theresianen hun klooster zouden bouwen in de Ezelstraat had reeds een voorgeschiedenis. De kaart van Marcus Gerards uit 1562 toont dat daar toen al een kapel en aanhorigheden stonden. Deze kaart (toen er nog geen sprake was van de Theresianen) toont een beeld van de kapel en bijgebouwen die de ganse site sterk domineren. Een vergelijking van het plan van Marcus Gerards met het moderne stratenplan toont aan dat de Hugo Losschaertstraat sindsdien opgeschoven is! De groene lijnen tonen het huidige tracé van deze weg.
Kaart van Marcus Gerards, 1562. Centraal de reeds bestaande kerk en bijgebouwen.
Groen is het tracé van de huidige Hugo
Losschaertstraat.
Deze site werd gebruikt door de kloostergemeenschap Sint-Elisabeth, gesticht door Marie Bruynsteen rond 1450. In 1515 sloten de zusters "Annuncianden" (de Rode Nonnen) zich bij die orde aan. Deze ganse kloostergemeenschap verhuisde in 1518 naar het leeggekomen Franciscanerklooster buiten de Ezelpoort. In 1517 verwierf de stad Brugge het deel van de site waar de kapel en bijgebouwen op stonden en bracht de arme meisjesschool voor verlaten kinderen en wezen er in onder, met de naam "De Elisabethschool". De school werd ook "'t Godshuis van de meyskensschole dezer stede" genoemd.
In 1667 kocht de Theresianenorde de grond naast de Elisabethschool van de kerkfabriek van de Onze Lieve Vrouwparochie, om er een nieuw klooster te bouwen. Het domein waar de Theresianen aankwamen omvatte het gebied tussen de Klaverstraat, Ezelstraat, Hugo Losschaertstraat en in het noord-oosten een grote boomgaard die doorliep tot aan de Schuttersstraat.
Kaart van Brugge uit 1745. Het Theresianenklooster is blauw omrand.
De kapel van de kaart van Marcus Gerards ziet u net links van de cirkel.
Klik hier voor de overige pagina's:
